Gıda ve Su İsrafına Karşı Küresel Mücadelede Yeni Dönem İstanbul'da Başlatıldı

“Gıda ve Su İsrafını Önlemek – Geleceği Sahiplenmek” temasıyla düzenlenen panel; Sıfır Atık Hareketi’nin kurucusu ve Sıfır Atık Vakfı Onursal Başkanı Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin liderliğinde, Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı, Sıfır Atık Vakfı Başkanı Sayın Samed Ağırbaş ile 14 ülkeden 16 bakan, 36 ülkeden 143 temsilcinin katılımıyla gerçekleştirildi.

Gıda ve su israfının küresel ölçekte ulaştığı kritik boyutlara dikkat çekmek, bu alanda uluslararası politika uyumunu güçlendirmek ve çözüm odaklı iş birliklerini teşvik etmek amacıyla düzenlenen 'Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli'ne IFAD, Dünya Gıda Programı, FAO gibi uluslararası kuruluşların üst üüzey temsilcileri de katılım sağladı.

“Geleceği Sahiplenen İrade, Büyük Bir Uyanışın Başlangıcı Olsun”

Açılış konuşmasında gıda ve su israfının insanlığın geleceğini tehdit eden küresel bir kriz haline geldiğine dikkat çeken Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, dünyada her yıl 1,3 milyar ton gıdanın çöpe atılmasına rağmen 700 milyondan fazla insanın açlıkla mücadele ettiğini, 190 milyon çocuğun ise beslenme yetersizliği nedeniyle sağlıklı büyüyemediğini belirtti.

İsrafın sistemsel bir sorun haline geldiğini söyleyen Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, evlerde gerçekleşen tüketim alışkanlıklarının kritik önemde olduğunu hatırlatarak şunları kaydetti:

“Gıda israfı yalnızca yiyeceklerin kaybı değildir; su, enerji ve insan emeğinin de boşa harcanmasıdır. Sadece çöpe giden gıdaların yetiştirilmesi için temiz su kaynaklarımızın yüzde 25’i kullanılıyor.”

Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, adil bir dünyanın, tüm insanlığın ortak ideali, hayali ve özlemi olduğunu kaydederek, "Ne var ki bizler bugün, her yıl 1,3 milyar ton gıdanın çöpe atıldığı, buna karşın 700 milyondan fazla insanın bir lokma ekmeğe muhtaç olduğu, 190 milyon çocuğun açlıktan gözünün karardığı bir dünyada yaşıyoruz. Dünyanın bir ucundaki sofralarda yemekleri koyacak yer kalmazken, Sudan'da, Yemen'de, Gazze'de ve daha birçok coğrafyadaki milyonlarca çocuk sağlıklı büyümeleri için gerekli olan en temel gıdalara dahi ulaşamıyor." ifadelerini kullandı.

Beş yaş altı çocuk ölümlerinin neredeyse yarısının açlıktan kaynaklandığına dikkati çeken Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, "Küresel olarak israf edilen gıdanın sadece 4'te 1'inin dünyadaki tüm aç insanları doyurabilecek olması vicdanlarımızı paramparça eden çok acı bir gerçek. Henüz raf ömrü dolmadan çöpe atılan yiyecekler, estetik kriterleri karşılamadığı için elenen tarım ürünleri, restoran ve otel gibi yerlerde oluşan atıklar ve niceleri gıda israfının artık sistemsel bir sorun olduğunu gösteriyor." değerlendirmesinde bulundu.

"Çöpe Giden Gıdaların Yetiştirilmesi İçin Temiz Su Kaynaklarımızın Yüzde 25'ini Harcıyoruz"

Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, Gıda İsrafı Endeksi Raporu'na göre, israfın yüzde 60'ının evlerde gerçekleştiğini aktararak, "Üstelik, sadece gıdayı değil, israf ettiğimiz her lokmayla beraber su, enerji ve insan emeği gibi kaynakları da boşa harcıyor, doğanın kendini yenileme kapasitesini elinden alıyoruz. Hiç yenilmeden çöpe giden gıdaların yetiştirilmesi için temiz su kaynaklarımızın yüzde 25'ini harcıyor, Çin'in yüzölçümünden daha büyük bir alanı kullanıyoruz." ifadelerini kullandı.

“İstanbul’u Sıfır Atığın Küresel Merkezi Yapmak İstiyoruz”

Sıfır Atık Vakfı Başkanı Samed Ağırbaş, İstanbul’u sıfır atık alanında uluslararası çalışmaların yürütüldüğü bir merkez haline getirmeyi hedeflediklerini belirterek Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı’nın (UN-Habitat) İstanbul’da sıfır atık ofisi açacağını duyurdu.

Ağırbaş, önümüzdeki beş yıl içinde 10’dan fazla uluslararası kuruluşun İstanbul’da sıfır atık projelerini yürütecek ofisler açmasının beklendiğini ifade etti.

Geçtiğimiz haftalarda İstanbul’da 108 ülkeden 1570’in üzerinde konuğun katılımıyla dünyanın en büyük sıfır atık etkinliğini gerçekleştirdiklerini hatırlatan Ağırbaş, Uluslararası Sıfır Atık Forumu’nun ilk yılında BM İklim Zirvesi’nden sonra en fazla ülkeyi buluşturan platform haline geldiğini belirtti.

"Türkiye'de Düzenlenecek COP31 Sıfır Atık İçin Dönüşüm Noktası Olacak" 

Samed Ağırbaş, gelecek yıl BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) 31. Taraflar Konferansı'na (COP31) Türkiye'nin ev sahipliği yapacağını belirtti. Ağırbaş, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'a COP31'in Türkiye'ye kazandırılması konusunda gösterdiği çaba ve başarı için teşekkür etti. Ağırbaş 2026 yılında Türkiye'nin Başkanlığı ve ev sahipliğinde yapılacak COP31'e ilişkin; "Bu zirvede Türkiye olarak sunacağımız tarihi kararlara şimdiden var gücümüzle çalışmaya başladık. Türkiye'de yapılan zirve dünya ve sıfır atık için bir dönüm noktası olacak." dedi.

“İsrafı Önlemek, İnsanlığa Hizmet Etmektir”

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, panelde yaptığı konuşmada etkinliğin yalnızca israfa karşı bir farkındalık çalışması değil, aynı zamanda insanlığın geleceğini koruma kararlılığının ifadesi olduğunu belirtti.

Dünyada bir yanda açlığın pençesindeki çocuklar, diğer yanda israfın ve aşırı tüketimin hüküm sürdüğü toplumların bulunduğunu ifade eden Yumaklı, kültürümüzde gıdanın değerine vurgu yaparak, “İsrafı önlemek, insanlığa hizmet etmektir” dedi.

Türkiye’nin uluslararası düzeyde gıda israfının azaltılmasına yönelik çalışmaların öncülerinden biri olduğunu belirten Yumaklı, iklim krizi ve kuraklık gibi tehditler karşısında her damlanın ve her lokmanın değerinin giderek arttığını ifade etti.

Panelde konuşan Birleşmiş Milletler Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) Başkan Yardımcısı Gerardine Mukeshimana, küresel iklim krizi sonrası su kaynaklarının azalmasına işaret ederek, su olmaması halinde gıda üretiminin de çökeceğini söyledi.

Su kullanımında sürdürülebilirliğin öneminden bahseden Mukeshimana, bu konuda IFAD olarak yaptıkları çalışmaları anlattı.

Su yönetimine yatırımlar yaptıktan sonra kendi tarlalarından ümidi kesmiş çiftçilerin tekrar bu konuda umuda kavuştuğunu ve yaşamlarını iyileştirebildiklerini gördüklerini aktaran Mukeshimana, şöyle konuştu:

"IFAD olarak partner hükümetlerimiz ile çalışınca kırsaldaki insanların yaşam kabiliyetlerini artırabiliyor ve onların daha çok kazanmalarını sağlayabiliyoruz. Doğal kaynakları korumaya çalışıyoruz. Çiftçiler bu doğal kaynaklara güveniyor ve onlarla yaşamlarını sürdürebiliyor. Burada suyun her bir damlası çok önemli. Toplulukların bu kaynakları yönetme şekli geleceğin gıda güvenliğini ve yaşam kalitesini belirleyecek."

Programa, 14 ülkeden 16 bakan, 36 ülkeden 143 temsilci, 9 uluslararası kuruluş, BM Gıda ve Tarım Örgütü-FAO, BM Habitat ve IFAD temsilcileri katıldı.

Sıfır Atık Hareketi ve Sıfır Atık Vakfı Onursal Başkanı Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin vizyonu ve liderliğinde çalışmalarını sürdüren Sıfır Atık Vakfı, dünyanın karşı karşıya olduğu çevresel tehditlere karşı çözümü yalnızca politikalarda değil; zihinlerde, yaşam biçimlerinde ve toplumsal dönüşümde arıyor. Sıfır Atık Vakfı, Türkiye’den yükselerek küresel bir iyilik hareketine dönüşen Sıfır Atık modeli ile; gıda ve su israfını azaltmada yenilikçi çözümler üretmeyi; şehirleri, kurumları ve bireyleri daha sürdürülebilir bir geleceğe yönlendirmeyi temel misyon ediniyor.

Bu doğrultuda gerçekleştirilen Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli, yalnızca bir toplantı değil; insanlığın ortak geleceği için kurulan güçlü bir işbirliği platformu olarak tarihe geçti.

Sıfır Atık Vakfı, daha adil, daha yaşanabilir ve daha sürdürülebilir bir dünya için uluslararası çalışmalara liderlik etmeyi kararlılıkla sürdürmeye devam edecek.