Dünyanın Ortak Dili Haline Gelen Sıfır Atık Hareketi 8 Yaşında

2017 yılında Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin öncülüğünde Türkiye’de başlatılan Sıfır Atık Hareketi sadece Türkiye’de değil tüm dünyada çevre dostu bir dönüşümün sembolü haline geldi. Sıfır Atık Hareketi, 2019 yılında Birleşmiş Milletler kürsüsüne taşındı. 2022 yılında ise 105 ülkenin ortak sunumuyla 30 Mart, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kararıyla Dünya Sıfır Atık Günü ilan edildi. 2023 yılında BM Genel Sekreteri tarafından kurulan ‘Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu’nun başkanlığına Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi getirildi. Danışma kurulu 193 ülkede aktif olarak çalışmalar yürütüyor. 

8 Yılda Türkiye’nin Çevre ve Ekonomisine Büyük Katkı Sağladı

Sıfır Atık Hareketi; enerji, su, ham madde ve depolama alanında sağladığı tasarruflarla hem çevreyi hem de ekonomiyi koruyan örnek bir model oldu.

• 205 bin binada Sıfır Atık Yönetim Sistemi hayata geçirildi.

• Geri kazanım oranı %13’ten %36,08’e yükseldi. Hedef 2035’te %60.

• 74,5 milyon ton atık geri dönüştürüldü; bunun 32,5 milyon tonu kâğıt-karton, 9,1 milyon tonu plastik, 3,1 milyon tonu cam, 6,4 milyon tonu metal, 23,4 milyon tonu organik ve diğer atıklardan oluştu.

• Geri dönüşümle ekonomiye 256 milyar TL katkı sağlandı. Bu kaynak; 10 milyon hanenin yıllık elektrik faturasına, 10 şehir hastanesine veya 500’den fazla okul inşasına eş değer.

• 1,71 trilyon litre su tasarrufu, İstanbul’un 7 yıllık tüketimine eş değer kazanım sağladı.

• 54,6 milyar litre petrol tasarrufu, Türkiye’deki tüm araçların yıllık yakıt tüketimine eş değer.

• 227,3 milyar kWh enerji tasarrufu, 40 milyon hanenin 1 yıllık elektrik ihtiyacını karşılıyor.

• 552,7 milyon ağacın kesilmesi önlendi; bu miktar Amazon Ormanları’nda 10 bin km²’lik bir alanı ifade ediyor.

• 150 milyon ton karbondioksit salımı önlendi; bu da 30 milyon aracın yıllık salımına eş değer.

• 284 milyon m³ atık depolama alanı tasarruf edildi; yaklaşık 40 bin futbol sahası büyüklüğünde.

Denize ve Doğaya Uzanan Bir Seferberlik: Sıfır Atık Mavi

Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde 2019’da başlatılan Sıfır Atık Mavi Hareketi, denizleri ve su kaynaklarını korumak için yürütülen en kapsamlı programlardan biri. 28 kıyı ilinde uygulanan Deniz Çöpleri İl Eylem Planları sayesinde 585 bin ton deniz çöpü toplanarak bertarafa gönderildi.

2025-2029 döneminde “2,5 Yıllık Deniz Çöpleri İl Eylem Planları” devreye alındı. Bu planlarla kıyılarda ve açık denizlerde temizlik faaliyetleri artırılırken, okullardan balıkçı kooperatiflerine kadar tüm paydaşlara eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri ulaştırılıyor.

Depozito Yönetim Sistemi ile Yeni Bir Dönem Başladı

Depozito Yönetim Sistemi ile günde 50 bin içecek ambalajının geri kazanımını sağlanıyor. Ankara Kızılcahamam’da başlayan sistem Sakarya, Samsun, Erzurum, Konya, Gaziantep, Mersin ve İzmir’e yayıldı.

Bugüne kadar 5,8 milyon tek kullanımlık ambalaj toplandı. 2026 itibarıyla sistemin tüm Türkiye’ye yayılması planlanıyor. Böylece yılda 25 milyar atık şişenin geri kazanımı ile 520 milyon avroluk ekonomik kazanç elde edilmesi hedefleniyor.

Sıfır Atık Dünyanın Ortak Değeri Haline Geldi

Türkiye’nin kararlılıkla uyguladığı Sıfır Atık Hareketi, kısa sürede uluslararası bir referans haline geldi.

• 30 Mart, Birleşmiş Milletler tarafından “Uluslararası Sıfır Atık Günü” ilan edildi.

• Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, BM 77. Genel Kurulu marjında “Sıfır Atık” konulu özel oturumda konuşan ilk Türk lider eşi oldu.

• 12 Nisan 2023’te kurulan ve başkanlığını Emine Erdoğan’ın yürüttüğü “BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu”nda ABD, Brezilya, Hindistan, Fas, Sierra Leone gibi birçok ülkeden üyeler yer alıyor.

• “Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı”na 114 ülkeden 15 binden fazla gönüllü imza verdi; 50’den fazla lider eşi ve uluslararası kuruluş temsilcisi de Beyan’a destek oldu.

Sıfır Atık, Hindistan’ın dönem başkanlığını yaptığı G20 Çevre ve İklim Bakanları Toplantısı’nda da oy birliğiyle kabul edilen kararlarla küresel gündemdeki yerini pekiştirdi.

Uluslararası Ödüllerle Taçlanan Bir Başarı

Sıfır Atık Hareketi bugüne kadar önemli ödüllerle taçlandırıldı:

• 2018: BM Gıda ve Tarım Örgütü “Sıfır Atık, Sıfır Açlık” Ödülü

• 2021: UNDP Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Ödülü ve UN-Habitat “Waste Wise Cities Global Champion”

• 2022: Akdeniz Parlamenter Asamblesi Ödülü ve Dünya Bankası “İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülü”

Bu ödüller, Türkiye’nin öncülüğünde başlatılan hareketin sürdürülebilirlik alanındaki küresel etkisini ortaya koyuyor.

“Sıfır Atık Vicdanları Harekete Geçiren Bir Dönüşüm”

Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, NSosyal hesabından yaptığı paylaşımında, Sıfır Atık yolculuğunun sekizinci yılında “Her adımı suyu, toprağı, havayı ve gökyüzünü paylaştığımız bütün canlılar için attık” diyerek hareketin insanlık için taşıdığı anlamı vurguladı:

"Sıfır Atık" projesinin yalnızca çevre girişimi değil, vicdanları harekete geçiren bir dönüşüm olduğunu kaydeden Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, "Her adımı suyu, toprağı, havayı ve gökyüzünü paylaştığımız bütün canlılar için attık. Bu yolculukta gördük ki samimiyetle ve kararlılıkla atılan küçük adımlar, büyük küresel harekete dönüşebiliyor. Her başarıyla insanlığın biraz daha yaklaştığı, yaşanabilir bir geleceğin sevincini yaşadık."

"Türkiye'nin öncülüğünde 2022'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen Sıfır Atık kararı, bu emeğin en güçlü nişanesidir. Ardından 30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü'nün ilanı, BM çatısı altında Başkanlığını yürüttüğüm Sıfır Atık Danışma Kurulunun kurulması ve ülkemizde Sıfır Atık Vakfının faaliyete geçmesiyle ne mutlu ki Sıfır Atık projesi, tüm dünyanın sahiplendiği ortak bir değer olmuştur. Bugün daha temiz bir gelecek için çarpan milyonlarca yüreğin ortak dili 'Sıfır Atık'tır. Bu yaklaşımın nice yıllar, nice nesiller boyu sürmesi dileğiyle..."

Geleceğe Miras: Sıfır Atık

Sekiz yıl önce Türkiye’de başlayan Sıfır Atık Hareketi, bugün dünyanın ortak dili haline geldi. Çevreyi koruma, kaynakları verimli kullanma ve sürdürülebilir bir gelecek bırakma hedefiyle milyonlarca insanın gönüllü katılımı sayesinde, hareket her geçen yıl daha güçlü bir şekilde büyüyor.

Sıfır Atık Vakfı olarak, bu yolculukta çevre dostu uygulamaları destekleyen, gönüllülük bilinciyle hareket eden ve geleceğe umutla bakan herkese teşekkür ediyoruz.